Art
Director (Giám đốc nghệ thuật) là công việc mơ ước được nhiều designer mới
ra trường khao khát, nhưng vị trí này thực sự đảm trách những nhiệm vụ gì? Hôm
nay RGB xin giới thiệu đến các bạn chủ đề nóng bỏng đang được rất nhiều người
quan tâm hiện nay. Có thể nói, Art Director ở những tổ chức khác nhau sẽ mang ý
nghĩa khác nhau. Ta có thể bắt gặp Art Director ở các ngành công nghiệp sáng
tạo như quảng cáo, tiếp thị, xuất bản, điện ảnh và truyền hình, thiết kế web
hoặc video game. Nói chung công việc của Art Director là quản lý và định hướng
nghệ thuật một nhóm designer làm việc cho các dự án sáng tạo, nhưng mức độ
trách nhiệm và “quyền tự trị” dành cho nhân viên dưới quyền lại tỏ ra khác
biệt. Thông qua chia sẻ của 3 vị Art Director hàng đầu hiện nay, bài viết này
sẽ cho bạn cái nhìn khái quát về ý nghĩa chức vụ nghe rất “kêu” này, những phẩm
chất được các nhà tuyển dụng “săn lùng” và vài bí quyết nhỏ để bạn thực hiện
giấc mơ.
JAMES FENTON
James
Fenton hiện là Art Director người Anh. Ông là nhà sáng lập Blimp Creative
cùng với các chuyên gia sáng tạo trong lĩnh vực thiết kế, copywriting cho
ngành công nghiệp web và di động.
Để bắt đầu tìm hiểu về
những phẩm chất cần có cho một Art Director, trước hết ta hãy xem xét vai trò
của họ trong một nhóm và tính kỷ luật liên quan. Là Art Director, bạn phải là
có óc lãnh đạo – trở thành một người truyền cảm hứng, tầm nhìn về mỹ thuật cho
nhóm thiết kế của mình. Tuy nhiên, đừng bao giờ nghĩ mình là “đầu đàn”, là kẻ
bất khả chiến bại, bởi thói tự mãn đó sẽ dẫn đến cả tá thất bại xấu hổ. Bạn
phải biết nhận ra tài năng của mọi người quanh, đặc biết là nhân viên cấp dưới
của minh, đồng thời học cách khai thác “tài năng tiềm ẩn” trong họ và kể cả bản
thân. Một Art Director tự nhận “nắm trong tay quyền sinh quyền sát” chẳng qua
cũng chỉ như một gã quản lý thích được tôn vinh.
- Truyền cảm hứng
và biết cố vấn
Không bàn cãi gì về
việc Art Director sẽ bao hàm cả các khía cạnh quản lý về mặt nhiệm vụ. Bạn phải
có khả năng quản lý, đánh giá công việc, đảm bảo deadline, sử dụng đúng mức
ngân sách cho phép. Nhưng điều quan trọng nhất, bạn phải biết truyền cảm hứng,
đưa ra lời khuyên và cố vấn cho những người mình lãnh đạo. Để dễ hình dung, ta
có thể so sánh Art Director với đầu bếp – người có khả năng nhuần nhuyễn trong
việc hun đúc các nguyên liệu với nhau để tạo ra một thực đơn gồm toàn những món
ăn thú vị. Chúng ta đều biết, mỗi designer đều luôn thể hiện cá tính và phong
cách thiết kế riêng của mình trong từng sản phẩm. Thậm chí dù phải sáng tạo
trong khuôn khổ chuẩn mực của một thương hiệu nào đó, họ vẫn có khoảng trống
nhất định để tạo ra nét độc đáo riêng. Vì thế, trách nhiệm của Art Director là
phải biết, phải hiểu được “hương vị” khác biệt mà mỗi thành viên trong nhóm đem
lại, sau đó cẩn thận kết hợp chúng với nhau để cuối cùng tạo ra nét thú vị mà
cân bằng hun đúc trong thành quả chung.
Hiểu được rằng định
hướng sáng tạo không chỉ đơn giản là những quyết định thông qua “mắt nhìn” thực
sự quan trọng. Vai trò cơ bản của Art Director là định hướng và “chỉ đường” cho
đối tượng người dùng thông qua những thông tin được truyền tải tới họ. Một Art
Director phải biết đánh giá cao cả nội dung văn bản cho tới hiệu ứng thị giác,
phải đảm nhận vai trò của một người kể chuyện, đem tới nét nổi bật bao hàm
trong thông điệp và ý nghĩa, tạo ra cảm xúc cho người dùng. Hay nói cách khác,
bạn sẽ trở thành người tạo ra giải pháp “song kiếm hợp bích” hiệu quả giữa
copywriter và designer, hiểu được tinh thần của từng công việc và làm việc chặt
chẽ cùng họ.
Với James Fenton, một
Art Director tốt phải là người luôn có đầu óc phóng khoáng để sẵn sàng tiếp
nhận ảnh hưởng, cảm hứng hay chuyên môn từ những người xung quanh, biết đánh
giá tài năng, điểm mạnh cũng như điểm yếu của họ, trong khi vẫn duy trì một tầm
nhìn rõ ràng trong việc truyền tải thông điệp đến người đọc, người xem hay người
dùng. Hoàn toàn chẳng có công thức nào cho việc trở thành Art Director thành
công. Không có ngôi trường, khóa học hay cuốn sách thiết kế nào định nghĩa được
những bước đem lại thành công cho vị trí Art Director. Mỗi Art Director phải
biết tự trui rèn trên con đường mình đi, để từ đó viết nên một định nghĩa riêng
về vai trò công việc cũng như cách tiếp cận giúp hoàn thành công việc, và hoàn
thành hiệu quả. Đôi khi bạn có thể học hỏi từ chính người dẫn dắt mình, kết hợp
với nỗ lực rèn giũa độc lập thông qua những trải nghiệm, thử nghiệm và thất bại
cá nhân.
JENNY THEOLIN
Jenny Theolin từng đảm
nhận nhiều vị trí Art Director và Art Director cấp cao, hiện là Creative
Director cho Soapbox & Sons. Là người Thụy Điển sinh sống và làm việc tại
Anh, cô còn tham gia viết bài cho tạp chí web Typetoken và được biết đến như
một blogger thành công.
Nghe như một câu hỏi
đơn giản, nhưng để định nghĩa vai trò của công việc này trong một hai từ quả là
điều khó khăn. Designer, Art Director hay Creative Director đều đòi hỏi khả
năng “tạo lập cấu trúc” vì lợi ích của khách hàng cũng như quy trình của công
ty nơi bạn làm việc.
- Trở thành một
“người pha chế sự sáng tạo”
Từng làm việc cho các
lĩnh vực tạo dựng thương hiệu, thiết kế, quảng cáo, Jenny được trải nghiệm đủ
mọi dạng tổ chức: từ các tập đoàn khổng lồ như Interbrand cho đến những công ty
sáng tạo quy mô nhỏ nhưng thân thiện như Muirhoward. Theo đó, Jenny tạo dựng và
phát triển ý tưởng cho công cuộc quảng cáo, chiến dịch tiếp thị cùng Creative
Director nhằm đảm bảo chiến lược sáng tạo được thúc đẩy, đổi mới và đáp ứng yêu
cầu khách hàng. Jenny còn là người truyền cảm hứng, khích lệ và cố vấn cho nhóm
nhân viên, các photographer, illustrtor, artworker và retoucher, cũng như trình
bày, báo cáo trước khách hàng.
- Đáp ứng mọi kỹ
năng làm việc cùng con người
Với Jenny, điểm khác
biệt lớn nhất để trở thành Art Director thay vì Graphic Designer là bạn làm
việc cùng con người nhiều hơn máy tính. Vì thế, cô gọi ngành công nghiệp sáng
tạo là “ngành công nghiệp con người”, trong đó sự hợp tác và trở thành cộng sự là
chìa khóa đem lại một công việc thú vị. Vậy đâu là điều tệ nhất khi bạn trở
thành Art Director? Jenny cho biết đó là khi bạn không có khả năng thực hiện ý
tưởng của chính mình, mà phải dựa dẫm vào người khác nhằm đáp ứng hàng loạt các
tiêu chuẩn “trên trời” mong muốn đạt được. Tuy nhiên, nếu được làm việc đúng
nơi, cộng tác đúng người, điều này sẽ chẳng còn đáng bận tâm. Trong khi đó,
Jenny khẳng định ngồi vào chiếc ghế Art Director chính là cơ hội tuyệt vời nhất
cho phép bạn làm việc với toàn những người tài năng tuyệt đỉnh, bất kể ngày hay
đêm, mưa hay nắng, khách hàng khó chịu hay deadline khủng khiếp như thế
nào.
ED ROBINSON
Photographer, Art
Director kiêm Picture Editor Ed Robinson chính là người sáng lập nên công ty tư
vấn nghệ thuật OneRedEye Visual Communications. Phần lớn sự nghiệp của Ed đều
liên quan đến nhiếp ảnh, vì thế, ông sẽ chia sẻ với chúng ta những trải nghiệm
trong lĩnh vực này, cũng như vài bí quyết, “chỉ điểm” để bạn tạo dựng sự nghiệp
cho riêng mình.
- Những ngày đầu
tập tành chụp ảnh
Từ khi còn rất bé, Ed
đã may mắn được tham gia vào các shoot ảnh do bà nội Joan Sisley – một nhà tư
vấn nghệ thuật xuất chúng thực hiện. Đến năm 12 tuổi, Ed đã có tác phẩm đầu tay
chụp tại cuộc thi âm nhạc Quận Lake. Tất nhiên vào cái tuổi loắt choắt này, Ed
đơn giản chỉ là một “trợ lý tí hon”, nhưng nhờ lợi thế được tiếp xúc với những
sáng tạo vô biên từ bà nội, Ed bắt đầu thích thú và muốn có những phá cách
trong từng bức ảnh do mình thực hiện.
Sau vài năm làm trợ
lý, lắng nghe và học hỏi về kết cấu, định hướng, bài trí hay cách tư duy sáng
tạo, Ed dần dần khám phá được mình đủ tài năng để “phát minh” và “chỉ đạo nghệ
thuật” cho các bức ảnh, từ đó truyền tải những câu chuyện mang thẩm mỹ đại
chúng. Hiện tại, Ed đã trở thành một Creative Director, Photographer và
Carameman – tất cả đều nhờ vào những kỹ năng tích lũy, phát triển được từ cái
thời “phụ tá nhiếp ảnh”.
Công việc định hướng
nghệ thuật độc lập đầu tiên khi Ed đủ lông đủ cánh là chiến dịch “Stepping Out”
do British Gas tài trợ. Đây là một chương trình nhằm giúp thế hệ những người
lớn tuổi vẫn giữ được nhựa sống như khi còn sức dài vai rộng. Những kiến thức
có được từ quá trình học tập và trải nghiệm đã đem lại cho Ed cơ hội tham gia
vào một dự án bao gồm rất đông người lớn tuổi và ngôi sao Honor Blackmann từng
đóng vai Pussy Galore nổi tiếng. Ed vấp phải “đá tảng” khi mọi người thích được
gặp gỡ “nàng thơ điện ảnh” hơn là chịu lắng nghe một gã Art Director “mặt búng
ra sữa” như Ed. Ed ra một quyết định quan trọng bằng cách thay đổi concept sáng
tạo, chọn một gã trai “đẹp mã” đội nón rơm, để Honor và gã bước về phía nhau
trên bãi biển với vài cục đá bự làm nền. Quyết định đó trở thành giải pháp đơn
giản giúp đem lại sự tôn trọng cho cả Photographer, khách hàng lẫn Honor. Chính
trải nghiệm này đã cho Ed những nét “vỡ lòng” đầu tiên về vai trò của Art
Director.
Theo kinh nghiệm bản
thân, Ed cho biết các dự án nhiếp ảnh khác nhau sẽ đòi hỏi những hình thức và
mức độ chỉ đạo nghệ thuật khác nhau. Tuy nhiên, ông vẫn cho chúng ta một số bí
quyết sau:
1. Phải có kế hoạch
trước. Bạn cần thảo luận với khách hàng, Photographer và nhóm sản xuất của mình
về cách tiếp cận sáng tạo tốt nhất có thể đáp ứng yêu cầu concept và ngân
sách.
2. Sản xuất. Nếu trong
nhóm không có ai đảm nhận vị trí Producer, thì Art Director là bạn phải lên kế
hoạch về nhân sự, địa điểm và “đồ nghề” cần thiết cho công cuộc sáng tạo.
3. Làm việc chặt chẽ
với Photographer và chia sẻ những ý tưởng truyền tải tính sáng tạo. Sự cộng tác
và tôn trọng lẫn nhau chính là chìa khóa.
4. Luôn để mắt đến
“thành phẩm” trong khi bám sát concept và cho phép Photographer được có khoảng
trống sáng tạo của riêng họ.
5. Giao tiếp thật tử
tế với nhóm cộng sự hay bất kỳ người nào khác. Bạn cần khôn khéo nhưng cũng
phải thẳng thắn để đạt được mục tiêu cuối cùng.
6. Phải luôn
linh hoạt, vì mọi thứ hiếm khi chịu tuân thủ chính xác lịch trình.
5 BÍ QUYẾT ĐỂ TRỞ
THÀNH ART DIRECTOR
Dưới đây là 5 bí quyết
Jenny Theolin dành tặng những người muốn trở thành Art Director.
1. Biết ứng dụng những lý-thuyết-không-suông Là
người mới tốt nghiệp hay vừa bước vào nghề, có lẽ bạn chẳng có nhiều “dự án
thực tế (real project)” để làm vốn, vậy nên phải biết cách ứng dụng bất cứ thứ
gì có trong đầu. 90% các cuốn sách (theo kinh nghiệm của tôi) đều dễ quên một
cách buồn cười, nhưng hãy cố nhớ lấy những điều ĐÁNG NHỚ. Chẳng hạn như ngay cả
bản thân tôi, tôi cũng dễ ghi vào đầu hình ảnh “cô nàng sexy cưỡi p*nis” hơn là
cả đống quảng cáo đạt kỷ lục Guiness.
2. Ích kỷ một chút, nhưng đừng “khốn nạn” quá
Bạn là người của thế hệ mới, thế nên hãy cứ chộp lấy những công trình đã hoàn
tác, phát triển và làm ra những phiên bản khác còn “ngon” hơn cả trăm lần! Kiếm
một vài ý tưởng “hoang dã” một chút, để chúng “nhào lộn” với nhau và cho ra một
ý tưởng đầy tính “dị nhân” khác thừa sức hạ gục thế giới.
3. Kết bạn và thể hiện lòng ham thích về con
người cùng công trình của họ Cứ “săn lùng” thần tượng trong mơ của bạn và xin
lấy một cuộc gặp. Nhiều người rất thích khoe khoang về bản thân, nên bạn chỉ
việc gợi ý cho họ “nổ” bằng cách xin lời khuyên và xâm nhập vào đầu óc họ! Có
điều cũng đừng ngạc nhiên nếu thần tượng một thuở của bạn hóa ra lại già chát
và…thích “xì hơi”. Một khi đã gặp được họ, nhớ khôn khéo “khiêu khích” họ rằng
bạn sẽ còn… giỏi hơn họ nếu được ở cùng môi trường và cùng đồng nghiệp. Tin tôi
đi, họ “thèm khát” thách thức lắm đấy.
4. “Luôn dẫn đầu xu hướng” Tạo ra động lực và
đừng bao giờ mắc kẹt với mớ “bong bóng mộng mơ”. Khai thác trí sáng tạo là một
trong những điểm cộng tuyệt vời cho ngành nghề của chúng ta. Hãy bước ra ngoài
kia và làm thứ gì đó thật khác biệt theo cách của bạn.
5. Làm người ta “để ý” một cách tích
cực Làm mọi cách để tiếng nói của mình được lắng nghe (nhưng không phải mở
miệng là phun toàn mấy lời rỗng tuếch).
CÁC NHÀ TUYỂN DỤNG TÌM KIẾM TỐ CHẤT NÀO?
Ed Robinsons cũng liệt
kê ra 4 phẩm chất ông thường tìm kiếm ở các ứng viên Art Director.
1. Tính cách Những người làm chỉ đạo nghệ
thuật, Ed từng có cơ hội tiếp xúc suốt những năm qua đều là những người có tính
cách rất riêng. Đây chính là yếu tố quyết định xem bạn có được cân nhắc vào vị
trí Art Director hay không.
2. Óc sáng tạo Khả năng sáng tạo dựa trên vài
dòng mô tả ngắn cũn về concept chắc chắn là điều không thể thiếu và chẳng cần
bàn cãi gì thêm.
3. Kiến thức Kiến thức là một điểm bắt buộc.
Chẳng hạn như với nghề nhiếp ảnh, đó là những hiểu biết nhằm đem lại thành quả
thông qua mớ thiết bị chụp ảnh và khâu sản xuất hậu kỳ.
4. “Biết trình diễn” Đó là khả năng trình diễn
một loạt những công trình thể hiện phong cách định hướng nghệ thuật mà bạn sử
dụng và phấn đấu đạt tới.
Theo RGB/MK,Kanna dịch theo creativeblog